پيامبر گرامي اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) مسأله غيبت امام دوازدهم را همواره به مردم گوشزد ميفرمودند. خبر غيبت امام زمان (عج) قبل از تولد ايشان آن قدر بازگو شده بود هرکس که به وجود آن حضرت معتقد بود، به غيبت طولاني آن حضرت نيز عقيدهمند ميشد. پيامبر گرامي (ص) اسلام فرمود:
قائم از فرزندان من به موجب عهدي که از من به وي ميرسد پنهان ميشود، آنچنانکه بيشتر مردم ميگويند خدا به آل محمد احتياجي ندارد و برخي در ولادتش ترديد ميکنند؛ پس هرکس زمانش را درک کند، بايد به دين خود عمل نمايد و نبايد با دو دلي شيطان را بر خود راه دهد، مبادا که او را از ملت و دين من خارج سازد. [1] .
حضرت علي (ع) نيز فرمود:
قائم ما غيبتي دارد که مدت آن طولاني خواهد بود. آگاه باشيد! هرکس بر دينش ثابت بماند و با طولاني شدن غيبت آن حضرت دلش قساوت پيدا نکند روز رستاخيز، در رتبه من و با من خواهد بود. [2] .
سپس فرمود:
قائم ما، چون قيام کند، بيعت هيچ کس به گردن او نيست و به همين جهت، ولادتش مخفي و خودش غايب ميشود. [3] .
از آنجا که وجود امام (ع) و جانشين پيامبر (ص) از جهات فراوان از جمله رفع اختلاف، تفسير قوانين الهي، هدايت معنوي و باطني و... ضروري است، خداوند مهربان پس از پيامبر اسلام، اميرالمؤمنين و پس از وي يازده فرزندش را يکي پس از ديگري به عنوان امام تعيين فرمود تا مردم از فوايد وجود آنها برخوردار شوند، اما اين سؤال مطرح ميشود که چرا از همان ابتدا امام زمان (عج) از نظرها غايب شدند؟
اساساً با اعتقاد به حکمت خداوند، بديهي است که اين غيبت مصلحتهاي متعددي دارد، هرچند انسان نتواند به آنها پي ببرد. از برخي روايات استفاده ميشود که علت اصلي و اساسي غيبت، پس از ظهور آن بزرگوار آشکار ميگردد.
عبدالله فضل هاشمي گويد:
از امام صادق (ع) شنيدم که فرمود: ناگزير براي صاحبالأمر غيبتي خواهد بود که اهل باطل در آن به شک خواهند افتاد. عرض کردم: چرا؟ فرمود: به جهتي که اجازه نداريم بازگوييم. عرض کردم: حکمتش چيست؟ فرمود: همان حکمتي که در غيبتهاي حجتهاي گذشته وجود داشت و آشکار نميگردد، مگر بعد از ظهور او، چنانکه حکمت کارهاي حضرت خضر (اشاره به سوراخ کردن کشتي، کشتن جوان و تعمير ديوار در داستان خضر و موسي) شناخته نشد، مگر هنگامي که موسي و خضر ميخواستند از هم جدا شوند. ايپسر فضل، موضوع غيبت، امر الهي و سرّي از اسرار خداست و چون خدا را حکيم ميدانيم، تصديق ميکنيم که تمام کارهايش به دانايي و حکمت انجام ميگيرد، گرچه تفصيل آنها براي ما معلوم نگردد. [4] .
البته فوايدي را ميتوان براي غيبت آن حضرت برشمرد که در برخي اخبار نيز به آن اشاره شده است که عبارتند از:
>آزمايش مردم
>محفوظ ماندن آن حضرت از کشته شدن
>نبودن بيعت هيچ کس بر او
غيبت امام مهدي